Vragen van het lid Schimmel (D66) over "richtlijnen over moeilijk vast
te stellen ziektes die arbeidsongeschiktheid veroorzaken". (Ingezonden
23 januari 1997)

Vraag 1
Kunnen de Richtlijnen over moeilijk vast te stellen ziektes die
arbeidsongeschiktheid veroorzaken door de CRvB naast zich neergelegd
worden?

Antwoord 1
De door het Tica ontwikkelde verzekeringsgeneeskundige richtlijnen
hebben niet de status van wetgeving. Om die reden kan de rechter een
beslissing over de aanspraak op arbeidsongeschiktheidsuitkering niet
rechtstreeks aan deze richtlijn toetsen. Dat betekent evenwel niet dat
de rechter de richtlijnen zou kunnen negeren. Indien een
bedrijfsvereniging besloten heeft de richtlijnen te volgen, maken deze
richtlijnen onderdeel uit van het beleid van die bedrijfsvereniging. Op
grond van vaste jurisprudentie van de CRvB mag een bedrijfsvereniging
niet van eenmaal vastgesteld beleid afwijken, tenzij daar in een
individueel geval gegronde redenen voor zijn. Een beslissing die niet
strookt met het beleid van de bedrijfsvereniging in wiens naam die
beslissing genomen is komt derhalve voor vernietiging door de rechter in
aanmerking. Een dergelijke vernietiging is dan dus niet gebaseerd op
strijd met de richtlijn, maar op strijd met de algemene beginselen van
behoorlijk bestuur.
Overigens heb ik de uitspraak van de CRvB waar het artikel in NRC over
gaat niet de indruk gekregen dat de CRvB de richtlijn in zijn
algemeenheid naast zich neer zou willen leggen. De thans bekende
uitspraken van de CRvB over de richtlijn "medisch
arbeidsongeschiktheidscriterium" betreffen zonder uitzondering gevallen
waarin de beslissing over ZW- of WAO/AAW-aanspraken genomen is voordat
de richtlijn in werking trad. De CRvB heeft in de betreffende uitspraken
om die reden nog geen oordeel gegeven over de status van de richtlijn.

Vraag 2
Is aan een Richtlijn geen enkel recht te ontlenen door personen die in
aanmerking willen komen voor een arbeidsongeschiktheidsuitkering?

Antwoord 2
Indien een richtlijn onderdeel uitmaakt van het beleid van een
bedrijfsvereniging, mag degene die jegens die bedrijfsvereniging
aanspraak heeft op de uitkering ervan uitgaan, dat conform de richtlijn
wordt gehandeld. Betrokkenen kunnen dus wel degelijk recht ontlenen aan
een Tica-richtlijn, in die zin dat zij de bedrijfsvereniging erop kunnen
aanspreken dat beslissingen over uitkeringsrechten niet strijdig met het
beleid van die bedrijfsvereniging zijn.

Vraag 3
Deelt u de mening, dat de beleidsinzet is duidelijkheid te verschaffen
over hoe om te gaan met moeilijk vast te stellen ziektes zoals:
chronisch vermoeidheidssyndroom, fibromyalgie en whip-lash zodat
rechtsongelijkheid wordt voorkomen?

Antwoord 3
De beleidsinzet is te komen tot zoveel mogelijk uniformiteit in de
medische en arbeidskundige beoordeling. Niet alleen bij "moeilijk
objectiveerbare aandoeningen" maar ook bij bijvoorbeeld rugklachten en
psychische klachten is het inschatten van de resterende
arbeidsmogelijkheden geen eenvoudige opgave.
De arbeidsongeschiktheidsbeoordeling betreft immers altijd een
individueel geval waarin vele factoren een rol spelen. De diagnose is
slechts 1 van die factoren. De ene patient heeft bij een bepaald
ziektebeeld nu eenmaal meer klachten dan de andere patient. Ook de uit
de klachten voortvloeiende beperkingen zijn in het ene geval ernstiger
dan in het andere. De richtlijnen zijn enerzijds een handreiking voor
verzekeringsartsen en arbeidsdeskundigen en anderzijds een waarborg dat
medische en arbeidskundige beoordeling zo uniform mogelijk is. De
richtlijn "medisch arbeidsongeschiktheidscriterium" ziet op alle
arbeidsongeschiktheidsbeoordelingen, en dus niet alleen op de
beoordeling van personen met "moeilijk objectiveerbare aandoeningen".
Van rechtsongelijkheid in de beoordeling van deze personen is dan ook
geen sprake.

Vraag 4
Deelt u de mening, dat de status van de Richtlijnen op dit moment
verschillen in beoordeling bewerkstelligt en dat dit moet worden
voorkomen?

Antwoord 4
De Tica-richtlijnen hebben de status van advies aan de
bedrijfsverenigingen. Zodra een bedrijfsvereniging besloten heeft een
richtlijn na te leven heeft die richtlijn de status van beleid van die
bedrijfsvereniging.
Navraag bij het Tica heeft uitgewezen dat alle bedrijfsverenigingen de
verzekeringsgeneeskundige richtlijnen onverkort volgen. Desondanks
ontvang ik signalen van particulieren dat hierover onduidelijkheid
bestaat.
Om die reden heb ik het Tica onlangs verzocht te inventariseren of alle
bedrijfsverenigingen besloten hebben de verzekeringsgeneeskundige
richtlijnen na te leven, met ingang van welke datum zij dat doen, en hoe
zij aan dit besluit kenbaarheid hebben gegeven.

Vraag 5
Deelt u het oordeel, dat een mogelijke aanpassing van de wet
duidelijkheid kan verschaffen over hoe om te gaan met moeilijk vast te
stellen ziektes en dat zo de verschillen in beoordeling in de toekomst
kunnen worden voorkomen? Zo neen, zijn er andere mogelijkheden om deze
problematiek op te lossen?

Antwoord 5
Met de richtlijn "medisch arbeidsongeschiktheidscriterium" heeft het
Tica mijns inziens een helder beleid geformuleerd voor de
arbeidsongeschiktheidsbeoordeling door verzekeringsartsen. Aanpassing
van de wet zou die helderheid niet doen toenemen. Het verheffen van een
richtlijn tot wetgeving draagt bovendien het nadeel in zich, dat de
richtlijn star wordt, en dat aanpassingen slechts moeizaam tot stand
komen. Overigens zou ik in dit verband nogmaals willen benadrukken, dat
de richtlijn geen recht op arbeidsongeschiktheidsuitkering garandeert in
alle gevallen waarin op grond van een bepaalde, al dan niet erkende,
diagnose uitkering wordt geclaimd. Voor de beoordeling of recht op
arbeidsongeschiktheidsuitkering bestaat immers niet de diagnose
bepalend, maar de vraag os er sprake is van stoornissen, beperkingen of
handicaps die ertoe leiden dat betrokkene arbeidsongeschikt is.
Tenslotte wijs ik erop, dat het Lisv voornemens is de richtlijnen na
de inwerktreding van de Osv 1997 op te nemen in de instructies, die
zij aan de uitvoeringsinstellingen kan geven in hat kader van de
mandatering. Hierdoor zal het voor het Lisv mogelijk worden om de
uitvoeringsinstellingen rechtstreeks aan te spreken op de naleving
van de richtlijnen.